A, de allermooiste letter. Over ‘alles na A.’ van Max Keustermans

alles na A. is een intieme liefdesbrief over mythische helden en de eerste letter van het alfabet. ‘Alles aan A. Alles voor A. Alles na A.’, begint Max Keustermans zijn brief. Hij speelt met voorzetsels, maar alles na A., daar wil hij liever niet aan denken.

Max Keustermans is een jonge student aan het Conservatorium in Antwerpen. In de voorstelling, waarin hij zichzelf M noemt, draagt hij een liefdesbrief voor aan A. Een zwak licht is op hem gericht. Hij is gekleed in een witte blouse met ruches. Op de vloer bevinden zich allemaal brieven kriskras door elkaar. Alle brieven zijn voor A. Alle woorden zijn voor A.

A als in Achilles. Als in aanbidden. Als in ... alles. De liefde die M voor A. voelt is mythologisch. A. is M’s achilleshiel. Hij spreekt het publiek rechtstreeks aan en lucht zijn hart. Soms voelt het zo intiem dat het lijkt alsof wij A. zijn.

Hij vertelt over de snelvoetige Achilles en Patroclus en zijn woorden nemen ons mee naar het oude Troje. Hij associeert zijn eigen liefdesverhaal met dat van Achilles en Patroclus. Dat wekt nieuwsgierigheid op. Als toeschouwer wil je te weten komen in welke opzichten A. op Achilles lijkt. En hoe lijkt M zelf op Patroclus?

We worden geconfronteerd met onze eigen achilleshiel. Wie is onze zwakte? Wie onze held? Welke mythes bieden troost?

Al snel wordt duidelijk dat in beide situaties de koppels liefde vinden in een wereld die ten onder gaat, maar diezelfde wereld neemt die liefde ook weer van hen af. Daarnaast is de mythe ook een vorm van troost voor M, die worstelt met zijn geaardheid. Als een held zoals Achilles van mannen hield, dan kan M zijn eigen homoseksualiteit ook accepteren. M verliest zichzelf tussen werkelijkheid en mythologie. Hij sleurt ons mee naar een wereld vol liefdesbrieven en helden. Liefdesbrieven voor helden. En confronteert ons met onze eigen achilleshiel. Wie is onze zwakte? Wie onze held? Welke mythes bieden troost? Ik moet denken aan Medusa, die haar verkrachter had onthoofd, en werd gedemoniseerd. Waarom werd haar verhaal verdraaid? Welke verhalen tonen ons (niet) de waarheid?

M wil zijn liefdesbrief maar niet beëindigen. Zijn ‘P.S.’ wordt gevolgd door een ‘P.P.S.’ Zijn liefde voor A. is inspirerend, ik voel haar tot op het bot. Kan ik ook een mythisch liefdesverhaal meemaken? Kan ik ook ooit iemands achilleshiel zijn?

A. als in alles wat nu duidelijk is. Zonder A. moet M alles alleen trotseren. De wekker. De tandenborstel. De koffie. De honger. De wereld staat in de fik. De wereld wordt grijs. Hoe moeten we de wereld trotseren als die alle kleur verliest? Is daar een hulplijn voor? M smeekt om hulp. Help me, help me, help me ... Luide muziek weergalmt door de zaal terwijl M wanhopig alle brieven op de grond door elkaar gooit. Alles is een warboel. Een wirwar. Zijn hopeloosheid is tastbaar. Wat kan je doen wanneer je je wederhelft verliest? Ben je dan ook maar half? Ben je compleet op jezelf?

M bestaat uit zijn herinneringen aan A. Als mens is hij een schim.

M’s verhaal leidt ons terug naar het slagveld in Troje. Op een dag stopt Achilles met vechten. Zonder Achilles op het slagveld worden de Trojanen onverschrokken wreed. Patroclus beseft dat niemand Achilles als held zal beschouwen. Achilles’ naam zal verdwijnen. Hoe kan je een held redden van zijn eigen ondergang? Patroclus is bang dat Achilles vergeten zal worden, maar M weet wel beter. ‘Als je aan een Griek vraagt om een sprookje te vertellen, vertellen ze over Troje’, zegt hij. Als je aan M vraagt om een verhaal te vertellen, zal hij je vertellen over zijn liefdesverhaal over A. Dat is de erfenis die A. heeft achtergelaten. Dat zet mij nog verder aan het denken. Welke erfenis zal ik achterlaten? Zal er iemand mijn naam herinneren?

‘Heeft Troje wel echt bestaan?’, vraagt M in een koffiebar. Een vrouw zegt dat ze niet denkt dat Troje echt heeft bestaan, of eerder: ze hoopt het, als je weet hoe alle verhalen eindigen. M weet zeker dat Troje heeft bestaan, dat het verhaal van Achilles en Patroclus echt is. Er moet wel een stukje waarheid in zitten. Ook al eindigt het slecht, dan heeft de rest van het verhaal toch nog waarde?

De oorlog is voorbij. Achilles is dood. Hij is ergens heengegaan waar alleen helden heengaan. M bestaat uit zijn herinneringen aan A. Als mens is hij een schim. Maar Achilles zal voor eeuwig blijven bestaan.

M levert het bewijs: het is beter om liefgehad en verloren te hebben dan nooit te hebben liefgehad. Met een zwaar hart neemt M afscheid. A. heeft zijn brieven nooit beantwoord, maar wij doen dat wel met een daverend applaus.

Deze tekst werd geschreven in het kader van de Summerschool Kunstkritiek van rekto:verso en Etcetera. De andere teksten vind je hier.