Beste smartphonegebruiker,

Elke vrijdag schrijft een van onze vijf vaste online correspondenten een brief aan iemand. Deze week richt Anoek Nuyens zich rechtstreeks tot jou - zeker als je hier alweer aan je telefoon hangt als aan een infuus.

Een paar maanden geleden was ik op vakantie in Portugal en had ik geen mobiel bereik. Ik had een huisje tussen wijngaarden en bergen geboekt en in tegenstelling tot wat de beschrijving op internet had aangegeven, was er nergens een streepje bereik te bekennen. Steeds als we naar de supermarkt gingen, stond ik als een soort junkie met mijn telefoon in de lucht zwaaiend op de parkeerplaats berichtjes en mails te lezen die ik had gemist.

Zelfs in het volle besef dat ik geen bereik had, dacht ik steeds dat ik mijn iPhone hoorde trillen

Pas na een paar dagen begon ik langzaam te wennen aan deze onvrijwillige rehab, want zo voelde het. Mijn telefoon was eigenlijk een soort sigaret, die ik constant opstak als ik even niet meer wist wat ik moest doen of afleiding zocht. Zelfs in het volle besef dat ik geen bereik had, dacht ik steeds dat ik mijn iPhone hoorde trillen en liep ik, als een soort tic, naar mijn telefoon om toch even te kijken.

Uiteindelijk begon die tic langzaam te verdwijnen en vergat ik mijn telefoon zelfs mee te nemen naar de parkeerplaats van de supermarkt. Ik kwam meer toe aan schrijven – de vakantie zal daar zeker ook een positief effect op hebben gehad – en als ik ’s ochtends opstond, was het eerste wat ik deed niet op mijn telefoon kijken, maar naar mijn vriend die naast me lag - om dan stilletjes naar beneden te sluipen om koffie te zetten.

Mijn vriend bekende die vakantie dat hij mij een van de meest telefoonverslaafde mensen vindt in zijn omgeving. Als mijn telefoon afgaat of zelfs maar een klein piepje laat horen terwijl ik met hem in gesprek ben, dan loop ik naar mijn telefoon om te kijken wie het is. Als ik een koffieafspraak heb en iemand naar de wc gaat, pak ik snel dat ding uit mijn jaszak en scroll ik naar nieuwe berichten en mails. Iedere avond en ochtend is mijn telefoon het eerste waar ik naar kijk.

Volwassenen kijken gemiddeld drie uur per dag op hun telefoon. Jongeren vier uur. Hiervan sla je misschien nog niet steil achterover, maar dit is exclusief de tijd die we achter onze laptop, computer of televisie zitten. Inmiddels verschijnen er steeds meer onderzoeken die de gevolgen van die 3 à 4 uur aan je telefoon in kaart brengen. Het zou zorgen voor een chemische disbalans in je hersenen, waardoor je minder creatief bent en meer vatbaar voor depressieve gevoelens. En hoe meer je op je telefoon zit, hoe minder mensen je in het echt ziet, hoe minder seks je hebt en hoe eenzamer je je voelt.

Als je ‘smartphoneverslaving’ intoetst op google, stuit je op tientallen van dit soort alarmerende onderzoeken. Ik heb ze vaak voorbij zien komen en vaak gedacht: zo erg zal het toch allemaal niet zijn. Maar deze week zette een open brief van twee aandeelhouders van Apple me toch aan het denken. Want hoe vaak komt het voor dat aandeelhouders van een miljardenbedrijf vragen om maatregelen te nemen tegen de verslavende werking van hun eigen product?

Zowel Apple als de aandeelhouders zijn toch juist gebaat bij zoveel mogelijk (verslavend of ander) gebruik van hun producten? De kinderen van nu zijn de toekomst van Apple. Hoe meer zij gebruik maken van hun telefoon, hoe meer winst voor Apple.

Twitter liet zich ook inspireren door het mechanisme van gokkasten.

Volgens NRC-journalist Wouter van Noort wordt onze verslaving aan smartphones in Silicon Valley dus opzettelijk en openlijk ontworpen. ‘Alleen noemen ze het daar geen verslaving, maar gewoontevorming’, aldus Van Noort. Daarvoor maken ze gebruik van allerlei trucs uit de psychologie en gedragswetenschappen. Twitter liet zich bijvoorbeeld ook inspireren door het mechanisme van gokkasten. Net als bij een gokkast kan je bij Twitter eindeloos scrollen.

Op mijn terugweg van vakantie neem ik een besluit: ik verwijder mijn WhatsApp, waarvan ik gok dat ik daar de meeste tijd aan kwijt ben. Ik delete ook allerlei social media-apps van mijn telefoon, zoals Facebook.

De eerste paar weken lijkt het te werken en geniet ik van de extra uren die ik ervoor terugkrijg. Bij de bushalte kijk ik in plaats van naar mijn telefoon naar de mensen om me heen. Maar uiteindelijk begint dat me mateloos te vervelen. Er is weinig meer te zien dan mensen die naar een schermpje kijken. En voor ik het weet sta ik ook zelf weer te gluren.

Is een nieuwssite bekijken iets anders is dan de dode cavia van je buurvrouw op Facebook?

In plaats van Facebook struin ik nu nieuwssites af. En in plaats van WhatsApp ben ik veel aan het sms-en. Ik houd mezelf voor dat een nieuwssite bekijken iets anders is dan de dode cavia van je buurvrouw op Facebook. En dat sms-sessies vaak veel korter zijn dan sommige app-sessies die makkelijk twintig minuten in beslag nemen.

Maar als je zou uitzoomen, zie je geen verschil. Tussen mij en al die andere mensen die bij ieder bushokje in de stad druk aan het typen zijn of al scrollend het internet afstruinen.

Wat te doen? Allemaal onze telefoon in de vijver gooien? AA-clubs voor smartphonegebruikers oprichten – er bestaan trouwens al digital detox-afkickkampen. Of gewoon doorgaan zoals nu en maar afwachten waar we uitkomen? Als er veelgebruikers zijn met oplossingen voor minder smartphone-verslaving, dan hoor ik ze graag.