Beste Tunde Wey

Elke vrijdag schrijft een van onze vijf vaste online correspondenten een brief aan iemand. Deze week nodigt Anissa Boujdaini zichzelf uit bij Tunde Wey, de in New Orleans gevestigde kok die elk gerecht serveert op een inspirerend bedje van maatschappijkritiek.

Doorheen de jaren ben ik steeds meer gaan geloven en voelen dat kunst in de kleine dingen zit. Die kleine dingen kunnen dan – mini als ze zijn – lekker overal inkruipen. Eens goed genesteld in een van de moeilijker te bereiken plekjes, in gleufjes van muren, kunnen ze zich groter maken, zichzelf als ballonnetjes opblazen en de boel doen openbarsten. Heerlijk.

Telkens ik Labi Barbershop in Antwerpen voorbij wandel, moet ik daaraan denken. Aan hoe kunst in de kleine dingen zit. Kevin ‘Alabi’ Teirbrood brengt met zijn kapperszaak vol hiphop-elementen, van muziek tot kledij, de Amerikaanse barbershops waar vooral mannen samenkomen om hun harten te luchten, iets dichterbij.

Kunst zit in de kleine dingen.

Mij vallen altijd de schilderijen aan de buitenkant op. Ze maken me nieuwsgierig naar de binnenkant, maar nooit dapper genoeg om eens binnen te stappen. Niet alleen de overduidelijke kunstwerken dragen het artistieke in zich, ook de kapper als beroepsuitoefening kan verdedigbaar een kunstenaar genoemd worden. Kunst zit in de kleine dingen.

Labi Barbershop deed me aan jou denken, Tunde, en aan jouw werk. Ook in wat jij doet, zit kunst. Het zou makkelijk en zelfs wat corny zijn om de kunst van het koken hier te lopen verdedigen of vieren, maar wat jij doet als kok gaat veel dieper dan zo’n cornyness.

Het allereerste wat ik van jou zag, was een video over jouw pop up-restaurant ‘Saartj’, genoemd naar de Zuid Afrikaanse Saartjie Baartman, slachtoffer van wit imperialisme. Haar verhaal, zo vertel je, representeert de objectivering en exploitatie van ‘black, african, and female personhood’. Jouw restaurant zou een maand openblijven, van februari tot maart.

Met jouw restaurant wilde je een licht laten schijnen op de raciale loonkloven in New Orleans.

Je had dus een maand de tijd voor jouw sociaal experiment dat je in jouw restaurant had gegoten (of omgekeerd). Met jouw restaurant wilde je namelijk een licht laten schijnen op de raciale loonkloven in New Orleans. Dus je bood lunches aan voor 12 dollar en stelde klanten die zich identificeren als witte mensen voor om een prijs van 30 dollar te betalen voor dezelfde maaltijd. Het verschil baseerde je op de inkomensongelijkheid die bestaat in New Orleans op basis van ras.

Wat sterk. En wat logisch ook. Iets gelijkaardig vond plaats in augustus 2017 toen de eigenaars van de eetplek ‘Handsome Her’ in Melbourne, Australië, een mannenbelasting van 18% in het leven riepen als antwoord op de genderloonkloof.

Maar terug naar jou, want ik vind je ook om andere redenen geweldig. Terwijl ik wat verder over je opzoek, leer ik dat ‘Saartj’ niet jouw eerste of laatste project is en dat je jouw koken al van in het begin politiek hebt ingevuld: als een kritiek op de eurocentrische benaderingen van eetcultuur, als een kritiek op de focus die gelegd wordt op het voedsel dat op het bord komt te liggen zonder de achterliggende processen van arbeid en politiek in acht te nemen:

‘I use food because food is what I do, but I also use food to comment on larger social questions because there shouldn’t be any spaces that don’t contribute to the conversation. What we do when we ignore inequity is in fact promoting it and reifying these structures, you know?”

Zo focust jouw project “Ht chicken sht” op gentrificatie en op hoe woonprijzen door speculatie (meer specifiek in de stad Nashville) zo hoog zijn dat mensen uit lagere inkomensklasse uit de boot vallen en op lange termijn elders een nieuwe plek moeten zoeken. Door samen te werken met een community land trust, een organisatie die grond aankoopt en als een gemeenschappelijk goed beheert, wordt geprobeerd om huisvesting betaalbaar te houden en een oplossing te bieden aan een aantal gezinnen met een ‘income no higher than 50% - 80% of the Area Median Income’.

Je maakt een gigantisch onderwerp als gentrificatie niet alleen bespreekbaar, je stelt ook oplossingen voor. Tussen de soep en de patatten.

Mogelijke manieren hiertoe was om mensen die iets van eigendom hadden in de regio, het te laten schenken aan de gemeenschap, of geïnteresseerden een financiële bijdrage te laten leveren zodat eigendom kon aangekocht worden via de community land trust. Je maakt een gigantisch onderwerp als gentrificatie niet alleen bespreekbaar, je stelt ook oplossingen voor. Tussen de soep en de patatten. Tussen de h*t chicken dinners.

Ik kan me eerlijk gezegd minder vinden in een ander experiment van jou. In ‘marriage trumps all’ praat je over verschillende soorten huwelijken die lange tijd verboden zijn geweest om dan te zeggen dat ‘marriage has been used as a tool to simultaneously reinforce and undermine discrimination.’ Je ziet de immigranten als de huidige zondebokken van de administratie in de V.S. (en eigenlijk in het hele Westen) dus je wil het ‘transnational marriage’, een band tussen immigranten en Amerikaanse burgers vieren als antwoord daarop.

Waar jouw andere projecten, hoe diep uitgewerkt ook, iets van een eenvoud bevatten, zie ik hier eerder een simplisme in. Dit project past perfect in lijn met het al bestaand idee dat racisme en discriminatie er na jaren en generaties wel ‘uit zal gaan’ omdat er tegen dan onder andere meer interculturele huwelijken zouden plaatsvinden, als we maar geduldig genoeg zijn. Het maakt van racisme iets anders dan wat het is (zijnde een structureel probleem) en van racismebestrijding iets passief, wat we, gezien de traagheid die er al mee gepaard gaat, kunnen missen als kiespijn.

Maar ik kan niet anders dan jou inspirerend te vinden. De manier waarop je naadloos en als een vanzelfsprekendheid jouw werk verbindt met politieke processen en zo komt tot ‘experimenten’ die een daadwerkelijk impact wensen op de lokale omgeving, is voor mij een voorbeeld voor wat mogelijk is.

Ik neem notities, Tunde. En ik wacht geduldig op een uitnodiging voor een van jouw etentjes.

Warme groet
Anissa