In haar honderdste nummer activeert rekto:verso een archief van twintig jaar kunstkritiek. Jasper Rigole schrijft een brief aan Sarah Vanagt, als reactie op een beeld uit haar film The Corridor. Dat beeld doopte Vanagt 'Ezelgevoel', in haar bijdrage aan Het Grote Emoticon, nr. 75 uit 2017. De oprechte interactie tussen een oude man en een lastdier die Rigole in het beeld ontwaart, getuigt volgens hem van een vertrouwen in het empathisch vermogen van de toeschouwer, dat in hedendaagse cinema vaak ontbreekt.

Ik weet niet of het toeval is, maar ik kreeg jouw pagina voorgeschoteld om op te reageren. ‘Omdat ik iets met dieren heb’, werd me gezegd. Ik kan ze uiteraard geen ongelijk geven.

In eerste instantie dacht ik dat ik je zou schrijven over Balthazar, ons favoriete filmpersonage, maar snel zag ik daarvan af omdat de kans te groot was dat ik me in oeverloos gejammer zou verliezen over het feit dat het niet zo goed gesteld is met de representatie van de ezel in hedendaagse cinema. Onlangs zag ik een film waarin de makers erin geslaagd waren het hoofdpersonage – ook een ezel – van artificiële tranen te voorzien. Ik vond dat symptomatisch voor het gebrek aan vertrouwen dat hedendaagse cinema heeft in het empathisch vermogen van de toeschouwer. Ik bedacht hoe ver dit afstaat van hoe jij films maakt, steeds vertrouwend op de intrinsieke kracht die je personages uitstralen.

Nee, dan schrijf ik je liever over de eerste keer dat ik The Corridor zag, waaruit dit beeld komt. In die film laat je zien dat oprechte interactie tussen twee personages (een mens en een ezel) meer dan genoeg is om een film emotionele diepgang te geven. We stelden samen tentoon in de Brakke Grond en jij liet er de film voor de eerste keer zien. Je koos toen – waarschijnlijk de titel van de film indachtig – voor een onooglijk gangetje, eigenlijk meer een bezemkast, om de film in te vertonen. Ik begreep toen niet zo goed waarom je dat mooie werk zo wou verstoppen. Pas later merkte ik dat dit kamertje de intimiteit tussen mezelf en de beelden die je toonde net heel erg had versterkt. Schoonheid zit vaak in een klein hoekje, wordt gezegd.

Toen ik er een paar jaar later opnieuw tentoonstelde, wou ik een soortgelijk gevoel opwekken en toonde ik een video op dezelfde plek. De curator en ik spraken trouwens steevast over ‘Sarahs gangetje’. Om de hoek toonde ik een film waarin ik met een kameel op stap ging langs de Belgische kust. Ik hoopte dat het dier er zich enigszins thuis zou voelen. Het was een reconstructie van een beeld dat ik veelvuldig was tegengekomen in mijn beeldarchief met gevonden familieherinneringen. Blijkbaar waren zowel de kameel als de ezel in de jaren 1950 en 1960 graag geziene gasten op het strand. Ik heb talloze films en foto’s in mijn bezit van kinderen die een ritje maken op deze dieren.

Het zijn beide lastdieren. We hebben ze gedomesticeerd om onze lasten te dragen. Zou het daarom zijn dat we er beiden zoveel sympathie voor hebben? Ik denk dat we allebei weten dat lastdieren de ware wijzen van deze wereld zijn. Robert Bresson wist dat ook: vandaar de naam Balthazar. Vanaf nu noem ik mijn kameel Melchior. Of nee, hoe heet die andere wijze ook alweer?

Groet,
Jasper

Sarah Vanagt, ‘Ezelgevoel’, nr. 75, 2017, p. 27.

Bekijk deze recto en verso, en andere archiefstukken en reacties uit het honderdste nummer ook hier.