De epische kunst van het falen

Epic fail: Een mislukking die zo spectaculair gênant, beschamend grappig of onverwacht ontzagwekkend is dat ze heldhaftig wordt. Hoewel gewoon stomdronken je nieuwe flatscreen-tv van de salontafel schoppen ook in aanmerking komt.

Dat humor niet universeel is en dat vallen er niet per se de essentie van vormt, ontdekte ik als 13-jarige toen de leraar natuurkunde van de Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen-school in Sint-Niklaas onbedoeld de zwaartekracht illustreerde door achterwaarts over mijn boekentas te struikelen en op zijn gat te vallen. Om de struikeling lachte ik alleen, om de oorvijg die het mij opleverde, lachten alle anderen. Met een rode wang, warm van de klap, en een andere al even rood uit schaamte, leerde ik dat niet iedereen lacht om dezelfde dingen.

Iets meer dan twintig jaar later geeft het internet me ongelijk want werkelijk iedereen, zo blijkt, lacht om epic fail-compilaties. Of dacht u dat de 207.505.258 views voor ‘The Ultimate Girls Fail Compilation 2012’ of de 96.275.715 views voor ‘Pool Fails Compilation’ allemaal van dezelfde drie steeds om dezelfde grappen lachende jeugdvrienden uit café De Reisduif in Woubrechtegem komen? Nee hoor, de koosnaam van het internet is niet toevallig het wereldwijde web. Miljoenen mensen lachen om dezelfde filmpjes waarin vallen bovendien de meest voorkomende vorm van falen is.

Mensen vallen van springplanken, van hun fietsen en van hun stokje. Ze skiën met voorspelbare gevolgen van het dak van hun garage en ze begeven zich met een even voorspelbare uitkomst op glad ijs. Ze springen altijd net naast de trampoline en landen nooit netjes op twee benen. Ze wagen zich aan stunts op hun Segways, quads en skateboards. Ze laten het touw altijd los wanneer ze net boven het water hangen en slaan de bal steeds mis. Ze proberen. En ze falen. Je vraagt je af of ze ooit aan Samuel Beckett denken wanneer ze opnieuw proberen en beter falen.

Epic fail-filmpjes zouden dan de webvariant zijn van uitlachtelevisie, waarbij we ons verkneukelen om andermans gebrek aan gezond verstand.

Massaal online leedvermaak wordt het meestal genoemd en wie de, vaak ronduit seksistische en racistische, commentaren bij het beeldmateriaal leest, lijkt alleen maar te kunnen concluderen dat de enige reden om ernaar te kijken een misplaatst superioriteitsgevoel is. Natuurlijk denkt de falende mens, zo bekeken, nooit aan Beckett, want wie dom genoeg is om in een te kleine wasmand van een te steile trap te schuiven, leest vast geen Nobelprijswinnaars. Epic fail-filmpjes zouden dan de webvariant zijn van uitlachtelevisie, waarbij we ons verkneukelen om andermans gebrek aan gezond verstand.

Maar het mooie aan het epische falen is net dat het vaak helemaal niet episch is. Heel wat epic fail-video’s gaan over kleine dagdagelijkse mislukkingen. Iemand duikt in net iets te ondiep water. Iemand springt onhandig over een hekje of iemand schat zijn aanloop een tikkeltje verkeerd in. Het zijn mislukkingen die je kent omdat je de kunst van het falen zelf als geen ander beheerst. Dat betekent echter ook dat je niet zozeer lacht omdat je blij bent dat jij het niet bent, maar veeleer omdat je blij bent dat je niet de enige bent. Niet de enige die zijn eigen atletische gaven wel eens overschat en de hoogte van het paaltje wel eens onderschat. Niet de enige die wel eens moeite heeft met het onderscheid tussen een goed idee en een dubbele salto vanop de driemeterplank.

Kijken naar epic fail-compilaties is kijken naar de feilbare mens. Kijken naar epic fail-compilaties is kijken naar jezelf. En daar valt altijd wat te lachen.