De politie, uw schouwspel

Aanschouw het schouwspel van de politie: een compositie van geluiden, basten, instrumenten en dispositieven. De troepen draven op voor een publiek. Hun optreden in de publieke ruimte is een heuse performance, een voorstelling zowaar. Haast choreografisch. Met props en kostuums, met gestes en frases, met een score en een script.

Die performatieve dimensie van de politie is op zich onschadelijk. Echter, kwetsbaar als toeschouwers van de BIPOC- en LGBTQ+-gemeenschap zijn, kan het geluid van een politiesirene al van bij het begin van de voorstelling nare herinneringen oproepen.

Het politieapparaat kent veel gezichten: van robocops over infiltranten en wijkagenten tot de antiterreurbrigade, waarbij ieder ook zijn eigen technieken en tactieken toepast. Die variëren evenzeer, van loeiende sirenes tot line-ups en crowd control bij manifestaties. Ook hun graad van zichtbaarheid verschilt danig. Zo vertegenwoordigd als de politie is in arbeiderswijken, zo zelden is ze te bespeuren in geprivilegieerde, residentiële buurten. Welke houding ze ook aanneemt, de politie treedt in communicatie met onze gemeenschappen. Telkens weer staan ze klaar voor een opvoering.

De performatieve dimensie van de politie is gebaseerd op enkele krachtlijnen, opstellingen en stijlfiguren.

Martiale discipline: tijdens de passages van versterkte patrouilles worden de agenten per paar ontplooid in dubbele lijnen.

Walgelijke obsessie: steeds weer heeft de politie het gemunt op burgers die niet onder de regels van de lockdown vallen omdat ze zich bevinden in een grijze zone tussen dakloosheid en verbanning. Controle na controle blijft de situatie onveranderd voor deze mensen. Ze blijven behoeftig en ongewenst in de publieke ruimte.

Snelrecht met dwalende intenties: bij twisten over een tussenkomst kunnen politieagenten zich beroepen op de wet. Ook bij deportaties naar een gesloten centrum.

De macht van het getal: de politie rijdt voorbij met voertuigen en stuurt minstens één keer per dag een versterkte patrouille met minimum vijf wagens langs.

De politieke cartografie: als de politie systematisch in grote getale opduikt, wordt de stad zelf een strijdtoneel. En de politie strijdt aan de zijde van zij die denken dat repressie en inclusie de ultieme instrumenten.

Geïnstitutionaliseerd geweld. Een voorstelling.

Genre: Straattheater/illusionisme

Script: Lockdown Daily Pressures

01 BEGINSITUATIE

Eerste lockdown. Noordkant van het kanaal Brussel. Tijdelijke bezetting van Allée du Kaai. Een groep van twintig zwarte mannen, moslims, vluchtelingen en asielzoekers heeft een tijdelijk verblijf opgezet in een rudimentair gebouw. Ze zorgen ervoor uit het zicht te blijven.

02 DISRUPTIEF ELEMENT

Tijdens de eerste lockdown waren alle redenen goed om naar de politie te bellen, die zelf alles aangreep om zich te manifesteren.

03 VERLOOP

Het politieapparaat was permanent aanwezig. Agenten passeerden constant en hielden de publieke ruimte voortdurend en methodisch in de gaten.

Controle op mondmaskers, identiteitscontroles … het zijn allemaal methodes waarmee politieagenten aantonen hoe goed zij de dramaturgie van het geïnstitutionaliseerde geweld beheersen. Hun aanwezigheid en hun prangende vragen zogen de bannelingen leeg. Hun hele leven werd vermoeiend. Zelfs sporten of bidden tot Allah in de zogenaamde democratische publieke ruimte was een onoverkomelijke opgave.

Het politieapparaat had een bondgenoot: de witte, overgeprivilegieerde nieuwkomers die de Upsite-toren hadden betrokken aan de overzijde van het kanaal. Ze konden amper de schaduwen zien van de verbannen zwarte lichamen op de 45ste verdieping. Empathie voelen voor dergelijk delicaat lijden was voor hen onmogelijk, veel makkelijker was het om herhaaldelijk de politie te bellen om deze zwarte lichamen te verwijderen.

‘Hallo agent, ik zie een zwarte man zonder masker!’

‘Hallo agent, ik zie een zwarte man die aan het bodybuilden is met waterflessen. En dat terwijl sporten toch verboden is?’

‘Hallo agent, ik zie een zwarte man bidden op straat en Allahu Akhbar roepen. Leven we hier in een terroristisch land?’

‘Hallo agent, wat is er eigenlijk aan de hand in Soedan? Het halve land ligt in tenten onder mijn raam!’

04 RESULTAAT

Een willekeurige dinsdagnamiddag. Opgeroepen door eender welke buurtbewoner omwille van eender welke inbreuk arriveert een brigade van 30 politieagenten aan de Allée du Kaai voor een routinecontrole van de bewoners van de informele verblijfplaatsen.

De vzw Toestand die verantwoordelijk is voor de tijdelijke bezetting van Allée du Kaai vaardigt stafmedewerkers af om dagelijks de hele site te controleren, inclusief het welzijn van de inwoners.

Wettelijk gezien hebben de agenten niet het recht om de tijdelijke onderkomens te betreden. Maar als performance kunnen ze de inwoners wel bedreigen en zware druk op hen uitoefenen.

05 OPLOSSING

Zet druk op de kwetsbaren en beschimp hun medestanders.

In de hoofdrol: vijf politievoertuigen in dubbele rij geparkeerd aan de Brusselse haven en een dubbele rij gedisciplineerde politieagenten, opgesteld voor hun officier met opeengeklemde tanden.

Omdat ze het terrein van vzw Toestand niet mogen binnendringen, begint de politie te dreigen en te schelden. Kortom: de inwoners van de tijdelijke verblijfplaatsen te intimideren.

De politie zegt: ‘Het opvangcentrum zal al onze problemen oplossen.’