Drie absurde helden in de nesten. Over 'Primo Volo' van Armin Mola, Alia Rifai en Willem De Schryver

Of het nu gaat om bitter eten, een nieuwe taal spreken of puberale seks: de eerste keer is het steevast wennen. In Primo Volo leren drie performers voor het eerst ‘te leven’ in een digitale wereld vol TikTok-speeches, opgedrongen meningen en twerkende gorilla’s.

Het internet overdondert. Op TikTok lijst een fitgirl de ingrediënten op van haar proteïneshake. Op Facebook delen rechtse nonkels video’s van vechtende jongeren en knokt een leger linkse rakkers met digitale vuisten terug. Op Instagram proeven baby’s voor het eerst broccoli, citroen of witloof. Het internet loopt over van eerste keren. In Primo Volo krijgt deze veelheid een lichaam, of eerder: drie lichamen. In het project van dramastudent Armin Mola – bij Ketnetkijkers bekend als ‘Hoodie’ – werkt hij zich samen met Willem De Schryver en Alia Rifai in én uit de nesten.

De opstelling van Primo Volo doet denken aan een catwalk. Gele spots evoceren zonlicht in de kamer van metaal en golfplaten. Drie performers bewegen zich in pampers over deze rode loper van beton. Als sociale media van vlees en bloed loodsen ze ons minutenlang van De-Vos-Lemmensreclame over nieuwsberichten tot bij rapper Boef en ‘Kiki do you love me?’

De voorstelling is een vleesgeworden TikTok-video waarin op basis van bewegingen wordt gescrold door een groot scala aan situaties, bomvol spot en spel. Waar de één een beweging loslaat, raapt de ander die op en maakt er iets nieuws van. Zo giert het publiek met een clichématige spoken word – ‘ik evenaar de evenaar heel even maar’ – maar is het meteen erna muisstil wanneer de passionele woordkunst overgaat in een stevige familieruzie. Een melodramatische speech volgt op twerkende gorilla’s en een choreografie van kreten en stampen met een nepglimlach om de lippen. Na een fikse trap in het kruis van de ruziënde Mola staan de drie met gebalde vuist omhoog en vragen ze om te stoppen met genocide, klimaatopwarming, racisme en uiteindelijk maar gewoon met álles. We rollen van melodramatische internetspeeches in hysterische TikTok-dansjes op zwoele beats. Als baby’s in pampers op volwassen formaat trachten ze de wereld op hun bezwete rug te dragen.

De voorstelling barst van spot en spel: met taal, met lichamen en met informatie.

De eerste vlucht is postmodern. In dit uurtje blijven we zelden haken aan te lange scènes. Kunst en kitsch gaan zonder hiërarchie hand in hand. Primo Volo barst van spot en spel: met taal, met lichamen en met informatie. Deze stroom aan informatie kabbelt niet maar gaat aan een rotvaart. Hierbij merk je dat de muscle memory van de drie ijzersterk is. Té sterk misschien. Ze lijken regelmatig een stapje voor te zijn op de scènes. Ze spelen A met B in het achterhoofd, en dat voel je.

De drie performers staan centraal. Vooral Mola schakelt schijnbaar moeiteloos tussen taalregisters. Van een West-Vlaamse vader over een passionele Engelsman tot een rasechte Antwerpenaar en uiteindelijk ook een nieuwkomer in hakkelend Nederlands. Daarmee belichaamt hij de 21ste-eeuwse toren van Babel. ‘Maar mag dat wel?’, vragen de anderen hem. Het is stil. De drie schuren al dansend niet enkel met elkaar maar ook met de moraal. In deze zaal vol witte mensen is de koord tussen wat wel en niet mag slap, en dat is spannend. Primo Volo zwalpt voortdurend als een dronken koorddanseres tussen wat net wel én niet kan.

Mola, Rifai en De Schryver schuren al dansend niet enkel met elkaar maar ook met de moraal.

De drie absurde helden leren te leven in een eeuw die veel van hen vraagt. In deze queeste vinden ze vooral weerklank bij een jonger publiek dat moeiteloos met hen mee schakelt tussen de referenties aan populaire cultuur.

Maar het is niet enkel pret wat de klok slaat. Het spelelement is bij uitstek ook een verzetsvorm. In een emotionele speech vraagt Rifai: ‘There is so much happening in the world right now and we are dancing? We should talk about it!’ Primo Volo verzet zich wel degelijk tegen genocide, patriarchaat, maar vooral tegen de voortdurende informatie en opgedrongen alomtegenwoordige meningen van een overbevraagde generatie. Primo Volo zweet de wereld van zich af.

De zweet-, dans- en ruziepartij eindigt in stilte. In een voorstelling waarin schreeuwerige meningen en dik aangezette taalregisters de overhand proberen te nemen, is dit een bijzonder einde. Deze eerste vlucht is een hoogvlieger. Primo Volo loodst ons doorheen deze eeuw én veel verder.

Deze tekst werd geschreven in het kader van de Summerschool Kunstkritiek van rekto:verso en Etcetera. De andere teksten vind je hier.