Een overgangsland

Jean Kabuta blaast de kasàla nieuw leven in, een orale dichtvorm uit Afrika ten zuiden van de Sahara. De kasàla is ceremoniële literatuur waarin een (zelf)portret centraal staat en lof en kritiek samengaan. Kabuta – ‘Prof. Dr.’, maar ook ‘De Vreemdeling’, ‘De Banneling’, ‘Hij-die-niet-meer-thuis-mag-leven’ – blikt terug op zijn leven, en vooruit. Hij leidt zijn publiek van Katanga langs Tervuren naar Canada en bouwt voort op de Ubuntu-filosofie: ‘Bwino bonso ke bwino. Bwino i kwikala biya ne Bantu’, of ‘Niet alle kennis is kennis. Echte kennis is harmonieus omgaan met je medemens.’

Blanken en Bantu

Laten we eens kijken naar de lange en wrede geschiedenis van Afrika
Land van slavenhandel en slavernij op industriële schaal!
De twee plagen werden theoretisch afgeschaft in het midden van de 19de eeuw
Na vier lange eeuwen van gruwelijk lijden, vier eeuwen hel!

Portugezen Engelsen Spanjaarden Duitsers Fransen Nederlanders Belgen enz.
Alle grote christenen die betrokken waren bij de afschuwelijke slavenhandel
Zijn nu op zoek naar andere manieren om de Afrikaanse volkeren beter uit te buiten
Ze vergaderen zonder de Afrikanen in Berlijn onder toezicht van een zekere Bismarck
Ze verdelen Afrika naar eigen goeddunken en verdelen het om het effectiever te koloniseren

Laten we eens kijken naar het uitgestrekte Congobekken in het hart van Afrika
Koning Leopold II van België sluit met succes een aantal verdragen met de lokale vorsten
Dit zijn de zogenaamde suzereiniteits-, bezettings-, handels- en soevereiniteitsverdragen
Hij combineert met succes diplomatieke sluwheid met propaganda
En het uitbuiten van rivaliteit tussen koloniale machten
Bijgevolg wordt hij door de Conferentie van Berlijn in 1885 erkend als eigenaar
Van een grondgebied tachtig keer groter dan zijn land
Onder het voorwendsel van slavernijbestrijding en beschaving
Hij geeft het de mooie naam ‘Kongo Vrijstaat’ of KVS
Hij houdt van zijn KVS maar zal er nooit een voet zetten
Hij is alleen geïnteresseerd in de rijkdom die er in overvloed te vinden is

Hij heeft het recht om de mensen en rijkdommen naar eigen goeddunken te beheren
En hij aarzelt niet om de meest gruwelijke wreedheden te begaan!

Alle grote christenen die betrokken waren bij de afschuwelijke slavenhandel
Zijn nu op zoek naar andere manieren om de Afrikaanse volkeren beter uit te buiten

Het is moeilijk om het ongelooflijke verhaal te overdrijven
Van een individu dat de meest verachtelijke list gebruikt
Om het land van onze voorouders en onze nakomelingen te monopoliseren
Hij wordt eigenaar van alles wat het bevat:
Bossen dieren velden rivieren bergen
Grondstoffen meren en alles, absoluut alles behoort hem toe
Vrouwen mannen en kinderen behoren allemaal toe aan deze man

De Luba Kongo Lunda Mongo Songye Rega volkeren
Pygmeeën Nilo-Sahara Ubangianen Cokwe enzovoort
Al deze naties zijn van hem en hij kan ermee doen wat hij wil!

Het zou nog steeds een grappig verhaal zijn als hij niet zo wreed was!
Helaas geeft hij zijn agenten formele orders om zonder genade te handelen!
En om handen, armen, benen en hoofden af te hakken!

Dit blanke wezen dat ons zogenaamd kwam beschermen tegen slavernij
Blijkt een monster uit de buik van de zee te zijn, het is geen Muntu (mens)!
Sinds die tijd wordt een onderscheid gemaakt tussen blanken en Bantu (mensen)

In 1897 organiseert België een Wereldtentoonstelling in Brussel
De koloniale afdeling daarvan bevindt zich in Tervuren bij Brussel
Leopold II laat een paleis bouwen, bekend als het Koloniënpaleis
Omringd door tijdelijke Afrikaanse dorpen die ontworpen worden
Om de propaganda voor zijn Kongo Vrijstaat te doen

Deze unieke site wordt omgevormd tot een permanent museum
Het wordt in 1910 ingehuldigd onder de naam Kongomuseum

Als geesteskind van Koning Leopold II wordt het Kongomuseum
Een uitstalkast voor de koloniale rijkdommen van België
Het is ook een weerspiegeling van de paternalistische
En propagandistische visie op kolonisatie

De etnografische en wetenschappelijke collecties worden gebruikt
Om de economische en culturele uitbuiting van Kongo te rechtvaardigen

Na een twintigtal jaar exploitatie van zijn KVS als privébezit
Komt Leopold II van alle kanten onder druk te staan omwille van zijn wreedheid
In 1908 wordt hij gedwongen om deze kostbare schat over te dragen aan de Belgische Staat

De etnografische en wetenschappelijke collecties worden gebruikt
Om de economische en culturele uitbuiting van Kongo te rechtvaardigen

In 1910 wordt de KVS een kolonie, Belgisch Kongo genaamd
Met een administratie gebaseerd op drie pijlers:
De koloniale administratie, de christelijke missies
En grote privébedrijven voor de exploitatie
Van de overvloedige mijnbouw- en landbouwbronnen

Wanneer Belgisch Kongo in 1960 onafhankelijk wordt
Wordt het museum omgedoopt tot Koninklijk Museum voor Midden-Afrika
En het studiegebied wordt uitgebreid tot heel Afrika ten zuiden van de Sahara

Na recente renovatiewerkzaamheden wordt het in 2018 omgedoopt tot het AfricaMuseum
Het streeft naar een kritische benadering van het koloniale verleden
En benadrukt de culturele en natuurlijke diversiteit van Centraal-Afrika
Het wordt een wetenschappelijk en cultureel centrum

Voor onderzoek naar Afrikaanse samenlevingen
Hun geschiedenis en biodiversiteit en hun natuurlijke omgeving
Daarenboven bevordert het de interculturele dialoog

Ondanks deze inspanningen is het nog steeds het mikpunt van kritiek
Omdat het zijn collecties niet voldoende heeft gedekoloniseerd
En omwille van de slechte vertegenwoordiging van Afrikanen in het bestuur

Expo 58

In 1958         kom ik voor het eerst in België aan
Ik maak deel uit         van een knapenkoor uit Kamina, mijn geboortestad
Als kinderen zijn we trots         dat we ons de Troubadours van Koning Boudewijn mogen noemen

We verblijven         in het Centre d'Accueil pour Personnel Africain of CAPA
Gelegen naast het museum         dat nog steeds Kongomuseum heet
Onze interacties met de Belgische bevolking         worden tot een minimum beperkt
Het is duidelijk dat mijn leven in België         nauw verbonden is met dat museum
Dat op zijn beurt verbonden is         met de Belgische kolonisatie op z’n verachtelijkst

Na mijn studies Germaanse filologie         kom ik in ’t museum
Een opleiding volgen         in Afrikaanse taalkunde
Van hieruit zal ik ook         mijn doctoraatsthesis voorbereiden

Het AfricaMuseum         is niet de enige Belgische instelling
Die bijna verboden terrein is voor Afrikanen         die trouwens nog het slachtoffer zijn van vooroordelen
De vraag over mijn carrière aan de Universiteit Gent         zal me direct bezighouden

Het is rond het museum         dat ik Josefien en Jacques Derickx in 1958 leer kennen
Eind juni 1960 wordt Congo onafhankelijk         en ze nodigen me uit in België op vakantie
Mijn ouders waren afkomstig uit Kasaayi         en we werden in Katanga als vijandige mensen beschouwd
De UNO helpt om de Baluba-Kasaayi         naar Kasaayi terug te brengen
Terwijl ik nog in België ben         scheidt de provincie Katanga zich af

Ze wordt de Onafhankelijke Staat Katanga!         Als ik in oktober naar Kamina terugga
Beland ik in een nieuw land         waar ik een vreemdeling geworden ben
Op 17 januari 1961 wordt Lumumba vermoord         met de schijnbare medeplichtigheid van België
Mijn familie, die al uiteengevallen was         is verspreid

Met een deel in Kasaayi         en een klein deel nog in Katanga
In 1962 nodigt de familie Derickx me uit         om mijn middelbare studies in België voort te zetten

Ik bedank België         het land dat me in het verleden heeft opgevangen
Dat me een tweede familie gaf         met nieuwe ouders die er voor me waren
Dit gastvrije land         waar ik me als kind zo thuis voelde
Zozeer zelfs dat ik mezelf deze bijnamen gaf:         De Uitverkorene De Gelukkige De Paradijselijke
Zozeer zelfs dat ik er lange tijd gelukkig heb geleefd         met dank aan de hemel!

Ik ben dankbaar voor dit warme land         ondanks het slechte weer
Waar ik verschillende fantastische mensen         leerde kennen
Dit zijn Jacques Derickx en Josefien Haazen         Paul Colmant en Mieke Van Opstal
Léon De Meyer en Étienne Vermeersch         Daniel Gauthier en Michelle Favart
Amaat Meeussen en André Coupez         Anne De Smet en nog vele anderen

Dit zijn mijn Belgische ouders         mijn leraren en vrienden
Mijn mentoren en collega’s         mijn nieuwe broers en zussen
Kortom         mijn nieuwe en uitgebreide familie
Mijn dankbaarheid voor België         is immens!

De beschadigde mens

Ik probeer een paar regels te schrijven         over mijn relatie
Met de universiteit         waar ik bijna twintig jaar heb lesgegeven
En met België         waar ik vijftig jaar heb gewoond

Zoveel vragen allemaal gerelateerd         aan de situatie van de voormalige gekoloniseerde die ik ben!
De gekneusde gekoloniseerde mens         de beschadigde mens snel om een kleine gunst te ontvangen
Zoals de geëvolueerde         getolereerd in de kringen van de blanken die hem niettemin verachten

Is professor zijn aan een universiteit in Europa         geen inwijding?
Zelfs als je jezelf niet vooruit ziet gaan?         Dus klamp ik me eraan vast!
Ook al word ik daar niet gerespecteerd         ga ik niet ergens anders zoeken!

Schrale troost:         ik geniet een status en een zekere prestige
Waartoe maar weinig zwarte mensen         toegang hebben!
Ik ben de enige en ik ben er trots op         ik ben Prof. Dr. N.S. Kabuta

Uiteindelijk bega ik         de grootste zonde van allemaal:
De strijd opgeven         de hoop verliezen!

Niemand kan echter         mijn frustratie vermoeden!

Hoeveel onderzoek ik ook doe         hoe hard ik ook mijn best doe
Ik kom maar niet vooruit         ik blijf maar watertrappelen!
Ik loop maar rond in cirkels         ik voel me duizelig en misselijk
Ik zoek een plaats         in een vijandige neokoloniale wereld
Waar mijn vaardigheden en verdiensten         niet erkend kunnen worden!

Uiteindelijk bega ik         de grootste zonde van allemaal:
De strijd opgeven         de hoop verliezen!
Dus in het aangezicht van discriminatie         zwijg ik en vecht ik niet terug!

Aan de Universiteit Gent         betrap ik mezelf op een ondeugd

In de duizelingwekkende wielen van verandering         in een instelling
Die haar relatie met haar voormalige koloniën         probeert te regelen
Onbewust beland ik in een doodlopende straat         waar ik dreig uit te sterven!
Ik ben de enige zwarte man         in een blanke buurt
Racisten kunnen verklaren:         ‘Kijk wij zijn toch geen racisten!’

Ik was gewoon         een stuk gevonden op een zolder
Om een herstelling mee uit te voeren         om niet meer dan een tijdelijke oplossing te zijn
Om gebruikt te worden         in afwachting van de definitieve oplossing!
Om enkel problemen op te lossen         die niet van mij zijn
Terwijl ik had moeten gaan helpen         Afrika te herstellen
Een gehavend continent         geteisterd door plundering en minachting
Worstelend         om adem te halen!

Uiteindelijk         vertegenwoordigt België voor mij
De verergering van mijn angsten         en mijn stagnatie
Het land van mijn verwaarlozingen         en gemiste kansen
Het trieste theater van mijn illusies         en mijn verschillende breuken
Het land van verloren gevechten         waar de kleur van mijn huid
Mij veroordeelde tot de status quo         ondanks mijn Belgisch paspoort

Daar sloot ik me voor niets aan         bij het kamp van mijn voormalige onderdrukker
Waar ik mijn leven doorbracht         als tweederangs Belg
Gedwongen om de neerbuigendheid van een rasechte landgenoot         te verdragen
Overtuigd van zijn superioriteit         over de Afrikaan die ik ben!

Ik bleef in België hangen         overweldigd door een gevoel van verspilling
Het gevoel mijn kostbare tijd te hebben verspild         in een instelling met een koloniaal verleden

Dit alles was niet goed voor mijn ziel         of mijn mentale gezondheid!
Had ik maar geluisterd         naar de schrijfster Christiane Singer-De-Opmerkzame
Die in mijn oor fluisterde         tijdens een reis naar Bodh Gaya in 2000:

‘Met al dat Afrikaanse erfgoed         dat je met je meedraagt
Wat doe je toch         in een Belgische universiteit?'
Zulke vriendelijke woorden         die ik als volgt zou parafraseren:
‘Wat doe je toch in een instelling         die je niet respecteert?’

Ik word me bewust         van mijn slechte keuzes en mijn naïviteit
Nu ik ver in de zestig ben!         Wat kan ik doen op deze leeftijd?
Waar vind ik een nieuwe kans         om opnieuw te beginnen?

De dag na mijn overhaaste pensionering         in 2010
Besluit ik terug te keren naar Afrika         en me daar te vestigen

Helaas, ik beheers de codes in Afrika niet meer         ik ben analfabeet
Ik begrijp de gebaren niet         ik ben een echte vreemdeling geworden
In mijn Afrika         zo geïdealiseerd maar te vroeg en te lang verlaten!

In het kasàlà-lied heet ik Bênyì-De-Vreemdeling         Hij-die-thuis-niet-wordt-erkend
Hij-die-elders-wordt-gewaardeerd         In België bleef ik echter De-Banneling
De-Banneling is de andere betekenis van Bênyì:         Hij-die-niet-meer-thuis-mag-leven!

De-Grote-Hand die me         van Kamina naar Brussel bracht
Komt terug         en draagt me over de oceaan!

Rimouski

Ik land in Noord-Amerika         in de vredige stad Rimouski in Canada
Waar ik een bonus van jaren krijg         om bij te komen en mezelf opnieuw uit te vinden

In Canada leden weliswaar ook andere volkeren         onder de aanval van harteloze indringers
Alleen al in Quebec zijn dat de Mohawks         Algonquins Innus en Abenaki
Hurons-Wendat Atikamekw Cree Micmac         Wolastoqiyik Inuit en Naskapi
Ik heb niet genoeg tijd         om alle volkeren van Amerika te noemen

In het midden van het vorige millennium         arriveerden de Engelsen en de Fransen
Ze beheersten de kunst van het oorlog voeren         Hun geschiedenis is een geschiedenis van oorlogen!
Ze waren gewapend met geweren en heilige geschriften         om de inwoners te breken
Ze vielen het Amerikaanse continent binnen         Genadeloos onteigenden ze
Hun land, hun cultuur en hun ziel         De inheemse volkeren
Die er al duizenden jaren wonen         pesten ze en slachten ze af
In de Verenigde Staten sluiten ze hen op         op stukjes land in de woestijn

De overlevenden worden sombere bijstandtrekkers         opgesloten in reservaten

En dan heb ik het nog niet over de ziektes         die deze kolonisten meebrengen ...
Die de inheemse bevolking decimeren         noch over de triest herinnerde internaten
Die kinderen weghalen bij hun families         om ze met geweld te assimileren
En ze in het geheim te begraven         als ze bezwijken onder mishandeling

De overlevenden worden sombere bijstandtrekkers         opgesloten in reservaten
Waar niets overeenkomt met hun cultuur         waar ze lui en depressief worden
Waar ze zich volproppen met narcotica         en andere verslavende middelen!
Het kleine aantal dat aan deze situatie ontsnapt         doet niets af aan het trieste feit!

De kolonisten ontnemen hen hun leven         ze geven hen een zielig bestaan!
En geen enkele belastingvrijstelling         kan hun verlies compenseren!

Geconfronteerd met leegte en een gebrek aan betekenis         wordt de persoon gebroken!
Het is een beschadigde mens!         Is het verwonderlijk dat hij een dubbel geweld ontwikkelt:
Geweld tegen anderen         en geweld tegen zichzelf?

Rimouski lijkt elke dag op Kamina mijn geboortestad         na een eeuw misschien twee
Volledig uitgerust         dat wil zeggen gemoderniseerd
En toch blijft Afrika         dat het leven ondanks zijn uitdagingen uitvergroot
Ongeëvenaard         voor het pulserende leven van de drukke straten
Voor de menselijke warmte, voor de vreugde         en voor de heerlijke geuren
Voor de pittige en kleurrijke sauzen         en andere heerlijkheden!

In Rimouski-De-Prachtige         heb ik geen schuldgevoel

Ik voel helemaal niet         dat ik de kant van mijn toenmalige kolonisator heb gekozen
Ik leef een vervuld leven         in dit Noord-Amerika
Met een bevolking die bestaat uit Inheemse volkeren         en nieuwkomers uit alle landen
Aangekomen met meerdere erfgoederen         Ik hou van deze prachtige regenboogruimte
Waar niemand tegen een ander kan zeggen:         Rot op uit je huis! Jij hoort hier niet!

Vanuit Rimouski begrijp ik eindelijk beter         wat er met me gebeurd is in Europa
Het neo-koloniserend Europa         nog steeds overtuigd van zijn suprematie

Vanuit Rimouski-de-Prachtige begrijp ik beter         waarom ik me vastklampte aan die Belgische instelling
Waarom ik er nooit aan dacht om elders te solliciteren         waarom ik nooit lid ben geworden van een vakbond
Waarom ik me liet saboteren door enkele collega's         waarom ik nooit overwoog terug te keren naar Afrika
Waar mijn bijdrage relevant zou zijn geweest         waarom zoveel slordigheid, zoveel inconsistentie!

Als product van kolonisatie         was ik het volgzame kind, de beschadigde mens

In 2012 aanvaard ik een uitnodiging         om kasàlà te komen voorstellen aan de universiteit in Rimouski
Rimouski als metonymische voorstelling voor Canada en Noord-Amerika         heeft haar eigen geschiedenis
Van onderdrukking en uitsluiting         en ik zie er constant de tragische gevolgen van op de inheemse bevolking
Als Afrikaan ben ik natuurlijk gevoelig         voor de vernietigende dynamiek verbonden aan de kolonisatie

Hier zie ik de blanke bevolking gewoon als een vreemd volk         dat de inheemse bevolking binnenviel
Een vreemd volk dat geen recht heeft         om mij buiten te zetten of om dank van mij te vereisen

In Rimouski kom ik ook in contact         met talrijke collega’s van de Université van Quebec in Rimouski
Zij begrijpen waarderen beoefenen         en promoten de hedendaagse kasàlà

Er hangt geluk in de zilte lucht van Rimouski         de hoofdstad van de regio Bas-du-Fleuve
Een stadje omringd door bossen en wandelpaden         dat aan de oever van de St. Lawrence-rivier ligt
Een twaalftal jaar geleden         voerde Rimouski de relatieve geluksindex aan
Als stad waar de inwoners zichzelf         het gelukkigst vinden in Quebec

Ik voel er mij ook zeer gelukkig         zoals dat onophoudelijk zichtbaar is in mijn kasàlà’s
Mijn aanwezigheid in Rimouski stelt me in staat         een stap terug te doen
Om vast te stellen dat ik ziek moet geweest zijn         om mijn situatie in die Belgische universiteit te aanvaarden!

Ik was degene die zich weinig respecteerde         degene die tevreden was met kruimels
De onschuldige die er genoegen mee nam         als uitzondering te worden beschouwd
Terwijl hij beledigd werd         door de minachting voor andere Afrikanen

Op het overheersende België         onderhield ik een kinderlijke visie:
Het is interessanter om te evolueren in de metropool         gehuld in geschiedenis in mysterie en prestige!
Het is meer de moeite waard         om les te geven aan blanken

Mijn lage gevoel van eigenwaarde         was een symptoom van een ernstige ziekte!
Als product van kolonisatie         was ik het volgzame kind, de beschadigde mens

Mezelf en de mens opnieuw uitvinden

Rimouski en ik hebben elkaar getemd         en ik voel me hier perfect thuis
Hier maakt mijn Rwandese vrouw         een schitterende carrière aan de Université du Québec
Hier creëren we samen de _Ibuntu _         een huis waar Ubuntu − het beste erfgoed uit Afrika − in praktijk gezet wordt

Ik besluit me dus bezig te houden met kasaleo         geïnspireerd door mijn doctoraatsthesis
Een krachtige poëzie         die zelfvertrouwen en eigenwaarde
Die een geweldige gezondheid         terugbrengt!

Ik mag dan ziek geweest zijn         maar ik ben niet vernietigd

Mijn innerlijke kern is intact         dus is het mogelijk om mezelf te herstellen

Ik besluit om mijn ziel te ontdoen         van ketens van conditioneringen en illusies
Ik besluit mijn software-algoritme te veranderen         om mijn innerlijke dialoog te vernieuwen

Ik herontdek de gereedschappen         die ik bij mijn geboorte en door de jaren heen heb gekregen
Verkwikt kom ik weer op mijn voeten         Ik hef mijn hoofd op en kijk verder dan het zichtbare
Leider van mezelf kom ik weer in beweging         word ik beweging

Ik sta voor een terugkerende vraag:         Hoe kan ik de herinnering aan mijn voorouders eren?
Kan ik het me veroorloven         de droom van een betere wereld op te geven?
Kan ik de droom van grootheid opgeven         die deze reuzen in mij hebben geplant?
Kan ik het me veroorloven         om het stokje dat me wordt aangereikt niet op te pakken?

Een vernieuwd en ontwaakt mens         vrijer, bewuster, rebelser
Ik ben vandaag beter geïnformeerd         over wat het betekent om mens te zijn
Ik heb meer bedenkingen         bij het door het Westen opgelegde model
Ik ben op een constante mars         naar grote gezondheid, naar Ubuntu

Als ik mijn leven opnieuw kon beginnen         zou ik naar Afrika teruggaan
Waar ik zou leven en werken         Om een robuuste jeugd te helpen genereren!
Dat doet er niet toe         Ik kweek het Afrika van mijn dromen in Rimouski!

Wat heb ik dus van Afrika geërfd?         De poëzie en de filosofie!

Hij-die-niet-meer-thuis-mag-leven         kent het dubbelzinnige statuut
Van Rimouski als metonymie         van Canada en zelfs van Noord-Amerika
Hij verliet Europa met een bitter gevoel         en tegelijk stelde hij vast
Dat hij niet meer         in zijn geboorteland kon leven

Ondertussen gaat de tijd voorbij         en binnenkort zal hij dit leven moeten verlaten
Toch is hij er zich van bewust         dat hij hier niet met lege handen gekomen is

Wat heb ik dus van Afrika geërfd?         De poëzie en de filosofie!
En dat breng ik mee naar Rimouski         Daarom werd ons huis ‘Ibuntu’ genoemd
En Ibuntu betekent:         een plek waar men probeert Ubuntu in de praktijk te brengen

Bij wijze van afsluiting         weet dat ik Veerkracht heb ontwikkeld door de jaren heen
Transculturele danser         rijk aan de schatten van Afrika van het Westen en van het Oosten
Muzikale-Beweging         die tijd, mensen en de altijd veranderende wind doorkruist

De laatste tijd zeg ik tegen mezelf:         op een dag moet iemand dit verhaal vertellen
Iemand zal dit verhaal moeten vertellen         zoals zovele andere verhalen
Van onrechtvaardigheid van discriminatie van geweld         kortom, van systemisch racisme
In het land van de neokoloniale voormalige onderdrukker         die doorgaat met het plunderen
Van onze materiële en menselijke hulpbronnen         terwijl hij doet alsof hij ons helpt!

Nu komen we hier om onszelf te verkopen         om een schijntje te verdienen!
Het is tijd om onze plaats aan tafel         als legitieme gasten op te eisen!
Het is goed voor onszelf         Het is goed voor toekomstige generaties!

Ik wil graag een fout opbiechten:         ik dacht dat België mijn adoptieland was
Ik dacht dat ik een nieuw land had!         Helaas, het was maar een overgangsland
Helaas, het was maar een tussenstop!         Mijn echte bestemming lag elders!

Dit is een goed moment om te zeggen         hoe blij ik ben dat Maud Devos er is
Koen Bostoen Gilles-Maurice De Schryver         Annelies Verdoolaege en vele anderen
Onder de jonge professoren en onderzoekers         een mooie nieuwe generatie voor Afrikaanse Studies

Ik tekende mijn verhaal         want wanneer ik teken, speel ik en zet een stap terug
Als jongvolwassene hield ik van het Scrabble spel         vanwege de strikte beperkingen
Op het gele rekje         moet je altijd een manier vinden om zinvolle woorden te maken!

Ik danste mijn verhaal         door de beweging die mijn woorden animeert
Als ik dans, scheur ik me los van de zwaartekracht         en herontdek ik mijn gevleugelde natuur
Ik Kabuta Ngelenji Bênyì         Zingende Nachtzwaluw met golvende veren
Ik sluit me aan bij de adelaars de albatrossen         en andere luchtwezens daarboven
En we observeren de mens         met grote toegeeflijkheid

Ik wil graag een fout opbiechten:         ik dacht dat België mijn adoptieland was
Ik dacht dat ik een nieuw land had!         Helaas, het was maar een overgangsland

Na gesproken te hebben reinigde ik mezelf         van mijn verontwaardiging en woede
Net toen ik op het punt stond vergiffenis te schenken         brak de dag aan in mij
Dus in plaats daarvan dank ik mijn voormoeders en voorvaderen         allen grote denkmeesters:
Ndaayà mijn Moeder Opvoeder-die-de-toekomst-ziet         Waardigheid-voor-leven-en-dood
Kabamba Nsenda Lufulwabo mijn oom         Vrijgevigheid Vastberadenheid en Vrijheid
Jacques en Joséphine Derickx mijn blanke ouders         Gastvrijheid en Absolute Liefde
Cimbu Anna Mwa Kabamba mijn Grootmoeder         Geduld Volharding en Vreugde
Ntumba wa Bwànà         Geweldige-gezondheid en kracht om te durven ondernemen
Ik dank allen uit Afrika, het Westen en het Oosten         van wie ik afkomstig ben
Ik dank Aarde-Moeder-en-Vader         Zij-die-ons-verwelkomt-en-voedt

Ik heb geleerd hen te eren die gezaaid hebben         zodat wij kunnen oogsten
Mijn pad is slechts een school geweest         om van mij een Umuntu te maken
Een persoon die deze naam waardig is         genereus gastvrij creatief en vrij
Ik beloof dag en nacht te werken         om de titel Mens te verdienen

Nadat ik de universiteit verlaat         verlaat ik ook radicaal België!
Ik creëer een nieuwe carrière         gebaseerd op mijn hele erfgoed

Als ondernemer sticht ik         de Kasàlàschool in Rimouski
Waar technieken geleerd worden         voor het creëren van kasaleo of hedendaagse kasàlà

Waar het Afrikaanse gedachtegoed         bestudeerd wordt

Waar je oefent jezelf opzij te zetten         zodat de ander kan verschijnen
Waar kinderen in scholen ingeleid worden         in de kasàlà als poëtische kunst
Dit is mijn bijdrage aan het herscheppen         van de wereld waarin ik leef!

Ik creëer ook een ruimte waar mensen van alle rangen en standen         samen kunnen komen
Waar de kunsten van het levend zijn en het mens zijn         gecultiveerd worden
Het is de Kasàlaction gemeenschap         een project voor menselijke ontwikkeling
Een droom van een meer broederlijke wereld         voor huidige en toekomstige generaties
Gedreven door de poëtische energie         een energie die je verder brengt dan jezelf

Horizon 2065

De man die Jandhi heette         stierf lang geleden
Zijn innerlijke naam was Kabuta         In de loop van zijn leven verwierf hij
Vele andere namen         dankzij zijn prestaties en verdiensten

Van zijn huis maakte hij een open dorp genaamd Ibuntu         gefundeerd op het principe van gedeeld geluk
Een dorp waar we het beste in onszelf en in anderen cultiveren         waar we leren dat bestaan samenleven is
Een dorp waar we onze medemensen verwelkomen         in hun eigenheid en geaardheid
Met hun dromen en plannen         met respect voor hun waardigheid en hun rechten ongeacht hun uiterlijk
Een dorp waar de Umuntu of persoon de primaire waarde is         die bescherming en respect verdient
Een dorp waar we ernaar streven om betere mensen te worden         en waar we nooit vergeten wat essentieel is:
Het cultiveren van liefde, vreugde en de zin van het leven         en de schoonheid van gewone dingen vangen

Wat een vreugde om deze onvermoede toekomst te zien         waarin Afrika een inspirerende kracht geworden is!
Een nieuwe mensheid toegewijd gemengd en waardig         waar ieder mens een plaats aan tafel heeft
Een vernieuwde mensheid die een wereld bouwt         zonder enige vorm van agressie:
Noch populisme noch haat noch suprematie         noch privileges noch vrouwenmoord

Een wereld waarin het leven goed is         voor iedereen

Kabuta was zo klein dat wanneer hij stond         het leek alsof hij zat

In werkelijkheid was hij de reusachtige Sequoia         van wie de kruin de hemel raakt
De Mammoetboom die bosbranden weerstaat         die zich dankzij vlammen vermenigvuldigt
Het was de Adansonia digitata         die niet ontworteld noch omringd kan worden

Toen hij stierf, was hij weer gekrompen         maar hij had zich uitgebreid

Hij was veranderd         in de grote banyan met luchtwortels
Dus toen de bliksem kwam         om hem te doden
Kwam ze te laat!         Hij had zich al vermenigvuldigd!
Eén stam verging         duizenden wortels bloeiden op!
Daarom zeggen we         dat hij nooit gestorven is

This article was published in the context of Come Together, a project funded by the European Union.