Uittreksel uit de notulen van een redactievergadering

Door Wannes Gyselinck, op Tue Dec 05 2017 23:00:00 GMT+0000

Zondagavond: de redactie van rekto:verso houdt een noodvergadering. De cover van het humornummer baart hen ernstig zorgen. Er heeft net iemand een powerpoint gegeven.

Man 1 | (na een lichtjes defensieve powerpoint) Dus uiteindelijk dacht ik toch hieraan. (Blijft zelf peinzend naar de slide op zijn scherm kijken)

Vrouw 1 | Serieus?

Man 2 | Jij blijft voorstander van de titel ‘Witz-verlies’?

Vrouw 1 | (Leest traag en met nadruk) ‘Mind the grèp’? (spreekt het uit als de eerste lettergreep van ‘greppel’)

Man 1 | (Blijft naar die laatste slide kijken) Ja. Neen.

Vrouw 1 | Of ‘Mind the grap’ (spreekt ‘mind’ uit als eerste vier letters van ‘minder’)

Man 1 | Neen. Ja. Allebei.

Vrouw 1 | Allebei.

Man 1 | En ook allebei niet. Dat je de titel eigenlijk niet luidop kan lezen is juist de...

Vrouw 1 | Grèp?

Man 1 | Het werkt alleen op papier.

Man 2 | Ik snap het wel. (beetje docerend toch) Het dwingt je om binnen twee frames tegelijk te denken, Engels én Nederlands, dat is toch wat humor doet, een complexiteit of ambivalentie oproepen zonder die op te lossen? Het steekt de draak met sexy slogans, de toenemende verengelsing, de obsessie met ‘branding’. Als mensen dat woord nu lezen, denken ze volgens mij nooit meer aan de zee.

Vrouw 2 | (Legt zorgvuldig een okkernoot aan de voeten van D en begint iets op een post-it te schrijven die ze op de okkernoot plakt)

Vrouw 1 | (tegen man 2) Dank je, nu ik de grap dankzij jouw uitleg eindelijk snap, vind ik hem zeer geslaagd en grappig.

Man 2 | (tegen vrouw 2) Is ze nu ironisch?

Man 1 | Het moet toch niet perse grappig zijn? Het is toch niet omdat we een nummer over humor maken...

Vrouw 3 | Ja, waarom maken we eigenlijk een nummer over humor.

Man 1 | ... dat we ook zélf grappig moeten zijn.

Vrouw 3 | Alsof er geen urgentere problemen zijn? Dekolonisering, ik zeg maar iets?

Vrouw 1 | Ik begin ook wel last te krijgen van die suprematie van wit.

Vrouw 3 | Ik ben blij dat je het zegt.

Vrouw 2 | (tegen vrouw 3) Ze bedoelde ‘wit’, op z’n Engels.

Man 1 | (tegen vrouw 1) Waarom trek jij alles voortdurend in het belachelijke, zo raken we geen stap vooruit. (En tegen vrouw 3) En waarom moet elk nummer over iets urgents gaan?

Vrouw 3 | Serieus, die voortdurende aandrang om alles in een saus van geestigheid te drenken, alles moet leuk zijn, luchtig. Inhoud mag, maar met inhoud alleen is het publiek blijkbaar niet...

Vrouw 1 | Content?

Man 2 | Je legt de klemtoon verkeerd, het is contént, niet cóntent.

Vrouw 1 | (draait met haar ogen)

Vrouw 2 | (Legt een amandel aan de voeten van vrouw 3, begint iets op een post-it te schrijven die ze, met wat moeite, op de amandel plakt)

Man 1 | Daar zit toch de urgentie van het nummer: humor is geen ontwrichtende, kritische strategie meer, we lachen niet meer, we smalen alleen nog maar.

Vrouw 2 | (nog steeds onder tafel, onhoorbaar mompelend) En wie betaalt het gelach?

Man 2 | Dat vind ik dan weer zeer pessimistisch. Humor kan ook de regels van de normaliteit oprekken, taboes doorbreken, de powers that be uitdagen.

Vrouw 3 | Uiteindelijk is humor toch vooral normbevestigend? Wat wil een comedian? Hij wil toch dat er zoveel mogelijk mensen lachen? Hij zoekt dus naar een grote gemeenschappelijke deler, en dat is uiteindelijk: lachen met wat niet de norm is. Uiteindelijk zijn comedians conformisten, die hun publiek disciplineren. ‘Dit is ridicuul, en dit niet, want dat is normaal.’

Vrouw 2 | (bukt zich opnieuw om onder tafel, naast de voeten van vrouw 3, een nog niet ontbolsterde tamme kastanje te prikken, ze krabbelt iets op een post-it)

Man 1 | Je onderschat, vind ik, opnieuw de kracht van humor. Denk aan totalitaire regimes, hoe humor daar juist soms de enige manier is om vrij te spreken. Of hoe bijvoorbeeld in Hongarije de Two Tailed Dog Party al lachend de waarheid kan zeggen over Orban.

Vrouw 2 | (zucht, gaat weer door de knieën, legt een eikel en een cashewnoot aan de voeten van man 1, krabbelt snel iets op twee post-its)

Man 2 | Misschien is de lach nog de laatste manier om mensen, over de grenzen van hun loopgraven heen, te verbinden, door samen eens goed te lachen.

Vrouw 2 | (terwijl ze een hazelnoot aan de voeten van man 2 legt met een post-it erbij) Is het jullie al opgevallen hoe mensen, als ze écht lachen, hun handen voor hun gezicht slaan? O wacht. (Gooit haastig een pinda naar haar eigen voeten, begint te krabbelen op een post-it)

Vrouw 1 | Ben je klaar of kwam er nog een pointe?

Vrouw 2 | Ik wil maar zeggen: het échte lachen legt iets bloot, het is iets intiems, blijkbaar.

Man 1 | Goed, samenvattend onthoud ik vooral uit de discussie dat humor toch urgent is, of kan zijn, en dat we nog steeds niets beslist hebben over de cover.

Vrouw 1 | Ik vind in elk geval dat die grappig moet zijn. Het is niet omdat we een zogenaamd intellectueel boekje maken, dat we niet grappig kunnen zijn.

Vrouw 3 | Ik vind juist dat we in tijden van algemene leukigheid een statement kunnen maken door juist niet grappig te zijn, noem het ‘activistisch ernstig’. De punchline niét maken, de woordgrap inslikken, de lachband lekprikken. Dus ik stel voor als titel: ‘Dit is een nummer over humor.’ Gewoon informatief, hardcore onironisch.

Vrouw 1 | ‘Dit is een nummer over humor.’ Ik heb hem.

Vrouw 3 | Wat heb je?

Vrouw 1 | De grap. Ik heb de grap.

Vrouw 3 | Er is geen grap. Ik zeg net dat er geen grap is.

Vrouw 1 | Anders: ‘Cut the grap’?

Vrouw 3 | Niét doen. Het werkt niet.

Vrouw 1 | Het werkt niet op papier.

Man 1 | Goed. Genoeg gelachen. We komen er niet uit. Ik stel voor dat we de beslissing over de cover gewoon nog even opschorten. Ik wou het dan gewoon nog even hebben over het redactioneel.

(stilte)

Man 1 | We gaan toch een redactioneel nodig hebben? (stilte)

Vrouw 3 | Ik vind het een risico.

Vrouw 1 | Humor is risicovol.

Vrouw 3 | Ja, maar niets treuriger dan een redactioneel dat probeert grappig te zijn.

Man 2 | Ik zou gewoon eerlijk zijn. Gewoon, tonen dat we hier wat buiten onze comfortzone zitten, toegeven dat we er niet zo goed in zijn. Misschien inderdaad gewoon zo letterlijk mogelijk proberen zijn. Uiteindelijk heeft iedereen zijn... auw! Djeezus.

Vrouw 2 | (was terug onder de tafel gedoken met haar zakje ‘notenmengeling’, waarbij zej per ongeluk onzacht tegen het scheenbeen van man 2 stampte) Sorry, sorry.

Man 2 | Wat zit jij hier eigenlijk al de hele tijd onder tafel te doen?

Vrouw 2 | (mompelend) Noot breekt wet.

Noten