Wakker gekust worden op je sterfbed. Over 'This is not a love song' van Fiene Zasada en Joshua Smits i.s.m. Luca Persan

This is not a love song, de masterproef waarmee Fiene Zasada en Joshua Smits in samenwerking met Luca Persan afstuderen aan KASK Drama, zet ongegeneerd in op tederheid. De personages verlangen ongeduldig naar het moment waarop ze iets groots zullen meemaken. Maar een echt drama blijft uit.

Een fluweelzachte, lichtroze matras, plomp op de verder lege scène, badend in een spot van wit licht. Joshua Smits en Fiene Zasada liggen loom, dicht bij elkaar op de matras, een laptop opengeklapt naast hen. Ze zijn diep in gesprek, maar hun woorden zijn onverstaanbaar voor het publiek. Aan de cocon die ze samen met de matras vormen, ontsnapt een giechel. Hun ledematen zwiepen half plagerig over elkaar, gedachteloos speelt Smits met de pink van Zasada.

‘Mag ik jouw borsten eens aanraken?’ vraagt Smits aan Zasada. ‘Huil eens’, draagt ze Smits op. De twee spelers onderzoeken hun ideeën over relaties, vriendschap, ouderschap en seksualiteit op het veilige en broeierige eiland van hun zachte bed. Dat doen ze zoals kinderen dat ook goed kunnen: met een stevige dosis pervers plezier en een vreemd gevoel voor soberheid. Bijna zakelijk dwingen ze elkaar mee te stappen in het spel van hun groteske fantasieën om hun eigen kwetsbare verlangens te kanaliseren. In de veiligheid van een vriendschap mag er genereus worden geklungeld. En dus worden ze twee tienervrienden die elkaar tongzoenen binnen de veiligheid van hun roze bed, om te oefenen voor wanneer de ware hottie hun pad kruist. Met grootse pathetiek spelen ze een koppel van middelbare leeftijd in een vechtscheiding, een terminale vrouw die wordt wakkergekust door de liefde van haar leven maar dan toch sterft, een moeder die zich in bochten wringt bij de opvoeding van haar kinderen. Een vader rent wanhopig achter zijn eigenzinnige zonen aan. Een jonge vrouw ontdekt dat ze zwanger is van haar beste vriend, met wie ze een korte affaire had — stiekem de liefde van haar leven. Subtiel spelen ze op de grens tussen ‘echt’ en ‘gespeeld’ en dagen speels en naïef een al te vertrouwde heteronormatieve, culturele verbeelding uit.

This is not a love song is een ode aan de verbeelding, maar de voorstelling verschuilt zich daar te veel achter.

De dramaturgie van de voorstelling is er een die de toeschouwer ontkent, negeert, maar via de notitie-app op hun smartphones betrekken de spelers het publiek bij hun diepste onzekerheden. Dat gaat als volgt: Smits en Zasada schreven allebei een introspectieve, dagboekachtige tekst op hun smartphones en lezen die van elkaar voor. Het duo geeft zich bloot in de woorden die ze intikten op hun telefoon, hun generositeit overweldigt en verwarmt je als toeschouwer.

Maar hoe integer de spelers hun hart ook op tafel leggen, toch zit er in het droge voorlezen van hun allerdiepste smachten een zekere vervreemding. This is not a love song is een ode aan de verbeelding, maar de voorstelling verschuilt zich daar te veel achter. In de volgzaamheid die de vrienden tonen voor elkaars binnenwerelden, het vanzelfsprekende begrip dat er tussen hen lijkt te bestaan, sluimert een specifieke ervaring van vriendschap: een die zich in al haar vertrouwdheid misschien te veel in zichzelf keert. Hun vriendschap is rijk aan hoop en verbeelding, genereus en geborgen als een warm bed, waarin de twee vrienden hun verlangens leren te begrijpen. Maar een warm bed is lastig om te verlaten.

Hoewel de gesloten dramaturgie van de voorstelling het moeilijk maakt om de afstand tussen spelers en publiek te overbruggen, betrekken Zasada en Smits de toeschouwer wel degelijk met hun scherp en helder spel. In die zin voelt de voorstelling nog het meest als de overtuigde liefdesverklaring van twee getalenteerde acteurs die aan het spelen zijn. Met hun intelligente fysicaliteit stellen ze je gerust en roepen ze een gevoel van herkenbaarheid en vertrouwen op. Op die manier verkent This is not a love song met zorg het snijvlak tussen zelfbewuste hysterie en serene kwetsbaarheid, in de beslotenheid van hun slaapkamer. Het is op dat raakvlak dat de voorstelling haar werkelijke genot en plezier vindt.

Deze tekst werd geschreven in het kader van de Summerschool Kunstkritiek van rekto:verso en Etcetera. De andere teksten vind je hier.